Էնդոմետրիտ (քրոնիկ)

Քրոնիկ էնդոմետրիտի ընդունումը որպես ինքնուրույն հիվանդություն մինչև վերջին տարիները վիճարկելի էր։ Որոշ հեղինակներ գտնում են, որ ֆունկցիոնալ շերտի ամենամսյա դեսկվամացիայի պայմաններում էնդոմետրիումի ինֆեկցված շերտը հեռանում է։ Ռեգեներացիան կատարվում է հիմնային շերտի չվնասված բջջային տարրերի հաշվին և բորբոքային պրոցեսը վերանում է 2-3 պարբերաշրջանի ընթացքում։ Ներկայումս ժամանակակից մեթոդներով (հյուսվածաբանական, հիստոքիմիական կթողներ) ապացուցված է քրոնիկ էնդոմետրիտի լինելիության հարցը, քանի որ քրոնիկական բորբոքային պրոցեսը ընդգրկում է ոչ միայն ֆունկցիոնալ, այլև հիմնային, իսկ  ծանր դեպքերում՝ անգամ միոմետրիումը։

Հաճախ առաջանում է սուր էնդոմետրիտի անադեկվատ բուժումից հետո, ինչպես նաև առաջացմանը նպաստում են արգանդի խոռոչի բազմակի քերումները, կարանյութի  մնացորդների առկայությունը, ՆԱՊ։ Ներկայումս քրոնիկ էնդոմետրիտը կլինիկա-անատոմիական հասկացություն է և վերջինիս գոյությունը կասկած չի հարուցում։ Դրա հաճախականությունը տատանվում է շատ լայն սահմաններում (0,2-66,3%) Վերջին տարիներին նկատվում է քրոնիկ էնդոմետրիտների հաճախականության մեծացման միտում, որը պայմանավորված է ներարգանդային միջամտությունների, ՆԱՊ- ի ներդրման և կեսարյան հատման հաճախականացման հետ։ Շատ հեղինակներ ընդունում են քրոնիկ էնդոմետրիտի առաջացումը առանց սուր էնդոմետրիտի (ոսկրերի մնացորդներ արգանդի խոռոչում մեծ հղիություններն ընդհատելիս, ՆԱՊ-ի, կարերի առկայությունը կեսարյան հատումներից հետո)։
Տարբերում են քրոնիկ էնդոմետրիտի հետևյալ կլինիկաձևաբանական տարբերակները.
1. ատրոֆիկ,
2. կիստոզ,
3. հիպերտրոֆիկ էնդոմետրիտ։
Հաճախ նկատվում են ֆիբրոզ կպումներ, որոնք կարող են դառնալ խոռոչի օբլիտերացիայի (աճախցանման) և չբերության պատճառ։ Քրոնիկ էնդոմետրիտը ավելի դժվար է բուժվում, պահանջվում է ավելի երկար ժամանակ։ Հին բժիշկները դրա համար սրացնում էին պրոցեսը, նպատակ ունենալով առաջացնել բուռն պրոլիֆերացիա՝  հետագա դեսկվամացիայով։ Դաշտանային պարբերաշրջանի առաջին փուլում նշանակվում էին էստրոգեններ 2-րդ փուլում՝ պրոգեստերոն և հորմոնների կտրուկ դադարեցումով առաջացնում արագ և բուռն դեսկվամացիա։

Պատճառագիտությունը և ախտածնությունը. Միկրոբային գործոնի դերը կասկածելի է և երկրորդային է։ Միաժամանակ քրոնիկ էնդոմետրիտի դեպքում առկա են մի շարք մորֆոլոգիական նշաններ (լիմֆոիդ ներսփռանք, ստրոմայի ֆիբրոզ, պարուրաձև զարկերակների սկլերոտիկ փոփոխություններ, պլազմատիկ բջիջների առկայություն, գեղձերի ատրռֆիա, լորձաթաղանթի հիպերպլազիա) և կիստաների  առկայություն։ էնդոմետրիումում կրճատվում են ռեցեպտորների թիվը, որի  հետևանքով ստերոիդների նկատմամբ ռեակցիան աղավաղվում է և էնդոմետրիումի նորմալ ձևափոխումը խանգարվում։ Քրոնիկ պրոցեսի համար բնորոշ են հյուսվածքների դեգեներատիվ, նեկրոբիոտիկ փոփոխությունները, որոնք օրգանիզմում հանդես են գալիս որպես անտիգեններ, ներծծվելով առաջացնում են հակամարմիններ, որոնք և ապահովում են քրոնիկ պրոցեսը։

Կլինիկան.
Հիվանդների գանգատները հետևյալներն են.
1. մշտական բութ ցավեր վերցայլքային, պոչուկային և սրբոսկրի շրջաններում;
2. շճա-արյունային արտադրություն հատկապես նախա- և հետդաշտանային փուլում,
3. դաշտանային ֆունկցիայի խանգարում՝ պոլիմենոռեա, ացիկլիկ արյունահոսություն, շատ ավելի հազվադեպ օլիգոմենոռեա և երկրորդային ամենոռեա:

Ներքին զննման ժամանակ արգանդը նորմայից քիչ մեծացած, պինդ կոնսիստենցիայի, սահմանափակ շարժունության, ցավոտ։ ԳՁՀ՝ ներարգանդային սինեխիաների առկայությունը, որը բնորոշվում է հիպերէխոգենային սեպտաների տեսքով, M-էխոն չի համապատասխանում դաշտանային պարբերաշրջանի փուլին։ Ախտորոշման հաստատման համար պահանջվում է հիստերոսկոպիա՝ արգանդի պատերի ախտորոշիչ քերումով հետագա հյուսվածաբանական քննությամբ։

Բուժումը. Համալիր է և ներառում է ուղեկցող հիվանդությունների, օրգանիզմի իմունակենսաբանական ռեակտիվությունը, արգանդի արյան շրջանառությունը կարգավորող բուժում։ Մեծ տեղ է տրվում ֆիզիոբալնեոբուժմանը։
1. Օրգանիզմի իմունակենսաբանական ռեակտիվականությունը բարձրացնող միջոցառումներ.
Իմունամոդուլյատորներ՝ թիմալին, տակտիվին, պիրոգենալ, պրոդիգիոգան,նեովիր, պոլիօքսիդոն, ցիկլոֆերոն և այլն։
2. ժամանակակից արդյունավետ մեթոդներից է ներարգանդային դիալիզը (դիմեք-
յիդին, դիօքսիդին)։
3. Ֆիզիոբալնեաբուժում.
1. ձևափոխման ենթարկված ֆիզիկական գործոններ.
- գերհաճախականության մագնիսական դաշտ,
- գերձայնային բուժում իմպուլսային ռեժիմով,
- էլեկտրոֆորեզի, Cu, Zn, I).
2. բալնեաթերապիա,
- բուժական ցեխեր,
- օզոկերիտ, պարաֆին,
- սուլֆիդային, ռադոնային ջրերով լոգանքներ
3. արգանդի խոռոչի թեթևակի քերում, հետագա հյուսվածաբանական քննությամբ, դաշտանային պարբերաշրջանի առաջին փուլում (8-10-րդ օրը),
4. լայն սպեկտրի անտիբակտերիալ բուժում և սուլֆանիլամիդներ՝ միայն դաշտանի օրերին,
5. եթե կան կպումներ արգանդի խոռոչում կամ սինեխիաներ, անհրաժեշտ է զգուշությամբ կատարել խոռոչի քերում և անտիբիոտիկաթերապիայի ֆոնի վրա խոռոչ մտցնել պոլիէթիլենային հակաբեղմնավորիչ պարույր։

Երկարատև համառ բուժման չենթարկվող ձևերի ժամանակ ցուցված է հորմոնալ  բուժումը։

Էլեկտրոնային նյութի սկզբնաղբյուրը ՝ Doctors.am

Նյութի էլէկտրոնային տարբերակի իրավունքը պատկանում է Doctors.am կայքին