Գիշերները քիչ քնելու ունակությունը բացատրվում է գենետիկ մուտացիայով

 

Համարվում է, որ նորմալ կենսագործունեության համար մարդկանց մեծամասնությանն անհրաժեշտ է ութժամյա գիշերային քուն: Նախկինում կատարված հետազոտությունների արդյունքում հնարավոր է եղել հաստատել, որ վեց ժամը չգերազանցող համեմատաբար կարճ գիշերային քնից հետո՝ քնից հագենալու ժառանգաբար փոխանցվող կարողությունը փոխանցվում է BHLHE41 (DEC2) գենի կետային մուտացիայով: Ենթադրվում է, որ այս գենով կոդավորված նույնանուն սպիտակուցը ճնշում է օրգանիզմի ցիրկադային ռիթմը կարգավորող գեների էքսպրեսիան, իսկ մուտացիան ճնշում է նրա ակտիվությունը: ԱՄՆ-ի, Բրազիլիայի և Թուրքիայի գիտական կենտրոնների մասնագետների խմբերը BHLHE41 գենի այլ տեսակների և քնի վրա դրանց ազդեցությունը հայտնաբերելու նպատակով անց են կացրել հետազոտություն այլ խրոնիկ հիվանդություններ չունեցող հարյուր զույգ միասեռ երկվորյակների շրջանում: Հետազոտության ընթացքում մասնակիցներին մասնակիորեն կամ լիարժեքորեն զրկել են քնից:

 

Արդյունքում հաստատվել է, որ մասնակցի՝ երկձվանի երկվորյակներից մեկի մոտ BHLHE41 գենում հայտնաբերվել է այդ մոտացիան, որն առանց օրգանիզմը հյուծելու թույլ է տալիս գիշերը քնել միջինում ընդամենը հինգ ժամ: Միևնույն ժամանակ նրա եղբայրը, ում մոտ այդ մուտացիան բացակայում էր, քնում էր մեկ ժամ հինգ րոպե ավելի երկար: Պարզվել է, որ մուտացիայի կրողն առավել հեշտ է հաղթահարում քնի երկարատև բացակայությունը և դրանից հետո ավելի արագ է վերականգնվում, քան նրա երկվորյակ եղբայրը:

Ինչպես ենթադրում են հետազոտողները նման արդյունքը կապված է մուտացիան կրողի քնի լավագույն որակի հետ՝ քնի փուլերից գերակշռում է ամենախորը դանդաղ քնի փուլը, որի ժամանակ ուղեղը լիարժեքորեն հանգստանում է և վերականգնում է աշխատունակությունը:

 

Հեղինակների կարծիքով՝ հետազոտության արդյունքները թույլ են տալիս նորովի դիտարկել քնի  անհատական պահանջի հիմքում ընկած՝ քնի ֆենոմենի գենետիկ հիմքը և մոլոկուլյար մեխանիզմները:

 

Թարգմանված նյութի սկզբնաղբյուրը՝ Doctors.am

Նյութը՝ Medportal.ru